Trong tổng số container hàng quá cảnh được cơ quan Hải quan kiểm tra, tỷ lệ hàng hóa vi phạm rất cao, trong đó có nhiều hàng hóa vi phạm về sở hữu trí tuệ, vi phạm về khai báo hải quan..

Hàng giả nhãn hiệu nổi tiếng

Một số mặt hàng vi phạm trong các lô hàng quá cảnh do Cục Điều tra chống buôn lậu chủ trì kiểm tra trong Kế hoạch kiểm tra hàng quá cảnh năm 2020.

Gần đây, Hiệp hội Kinh doanh hàng hóa quá cảnh Việt Nam – ASEAN tỉnh Lạng Sơn liên tiếp có văn bản gửi cơ quan chức năng, cho rằng cơ quan Hải quan gây khó khăn đối với hoạt động kinh doanh hàng quá cảnh. Vậy thực hư câu chuyện là gì?

Lợi dụng hoạt động quá cảnh để vận chuyển hàng cấm

Trước tiên, cần khẳng định, quá cảnh hàng hóa là hoạt động thông thường trong thương mại quốc tế. Và giống như các loại hình xuất nhập khẩu nói chung, những doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật luôn được cơ quan Hải quan tạo thuận lợi. Nhưng bên cạnh việc tạo thuận lợi thương mại, cơ quan Hải quan còn thực hiện chức năng, nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, góp phần bảo vệ an ninh, an toàn cộng đồng!

Xuất phát từ yêu cầu công tác quản lý nhà nước, trong những năm gần đây, cơ quan Hải quan đã phát hiện nhiều hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hàng quá cảnh như vận chuyển hàng giả, ma tuý, ngà voi, sừng tê giác, hàng cấm thẩm lậu vào nội địa.

Từ kết quả kiểm tra thực tiễn, Tổng cục Hải quan đã xây dựng kế hoạch kiểm tra thực tế đối với hàng quá cảnh (Kế hoạch số 01/KH-Đ4 ngày 2/4/2020 về kiểm soát hàng hoá quá cảnh có dấu hiệu vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hưu trí tuệ từ nước ngoài vào Việt Nam sang Lào, Campuchia và ngược lại) và chỉ đạo Cục Điều tra chống buôn lậu (TCHQ) phối hợp Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn), Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài và Chi cục Hải quan cửa khẩu Xa Mát (Cục Hải quan Tây Ninh), Chi cục Hải quan cửa khẩu Hoa Lư (Cục Hải quan Bình Phước), Chi cục Hải quan cửa khẩu Cha Lo (Cục Hải quan Quảng Bình) dừng hàng qua khu vực giám sát để kiểm tra thực tế hàng hóa 132/647 container (thời gian tổ chức kiểm tra thực tế từ 13-21/7/2020).

Kết quả kiểm tra phát hiện nhiều lô hàng quá cảnh có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan, vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của 4 doanh nghiệp: Công ty TNHH Thương mại Sơn Hà; Công ty TNHH MTV Bách Việt Lạng Sơn; Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK; Công ty Cổ phần Vận tải Xuyên Quốc Gia.

Mặc dù cơ quan Hải quan phát hiệu nhiều dấu hiệu vi phạm nhưng các doanh nghiệp có biểu hiện không hợp tác, đến ngày 16/8/2020, mới xuất trình hết 132 container hàng hóa để cơ quan Hải quan tiến hành kiểm tra (trước đấy doanh nghiệp chỉ xuất trình nhỏ giọt một số ít container), riêng Công ty TNHH Thương mại Sơn Hà không xuất trình hàng hoá ở cửa khẩu Mộc Bài và cửa khẩu Hoa Lư nên cơ quan Hải quan phải ra quyết định khám xét.

Kết quả kiểm tra, khám xét 132 container, phát hiện tới 91/132 container vi phạm. Trong đó có 35/91 container chứa hàng giả của các nhãn hiệu nổi tiếng (tỷ lệ 38,5% container hàng vi phạm); 56/91 container hàng hoá không khai báo, sai khai báo (tỷ lệ 61,5%).

Được biết, số lượng container kiểm tra trọng điểm nêu trên mới chỉ chiếm tỷ lệ 20% số container hàng quá cảnh của 4 doanh nghiệp nhưng tỷ lệ hàng hoá vi phạm đã lên đến 75,8%, trong đó tỷ lệ vi phạm về hàng giả chiếm 38,5%.

Quá trình xử lý, Tổng cục Hải quan đã mời đại diện 4 Công ty đến làm việc về các lô hàng vi phạm. Đến nay, đã lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp đối với 14/35 container có chứa hàng hoá giả mạo nhãn hiệu. Tổng cục Hải quan đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 01/QĐ-XPVPHC ngày 7/1/2021 đối với Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK, và Công ty đã chấp hành quyết định và nộp phạt.

Nhiều lần trả lời kiến nghị

Trở lại với những phản ánh gần đây của Hiệp hội Kinh doanh hàng hóa quá cảnh Việt Nam – ASEAN tỉnh Lạng Sơn “về việc cơ quan Hải quan kiểm tra tràn lan, không đúng đối tượng vi phạm, không đúng hành vi vi phạm”, Tổng cục Hải quan đã tổng hợp trả lời trong Công văn 7396/TCHQ-ĐTCBL ngày 20/11/2020.

Đáng chú ý, quá trình kinh doanh hàng quá cảnh, Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK từng bị UBND tỉnh Lạng Sơn xử phạt.

Cụ thể, ngày 16/8/2018, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 1589/QĐ-UBND với nội dung: giữ nguyên Quyết định số 96/QĐ-XPVPHC ngày 20/10/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp đối với Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK về hành vi vận chuyển hàng hoá giả mạo nhãn hiệu.

Ngày 10/1/2020, Tổng cục Hải quan thừa uỷ quyền Bộ Tài chính ký Quyết định số 58/QĐ-BTC về việc giải quyết khiếu nại lần hai của Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK về Quyết định số 96/QĐ-XPVPHC ngày 20/10/2017 xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp của UBND tỉnh Lạng Sơn. Theo đó, công nhận và giữ nguyên nội dung Quyết định số 1589/QĐ-UBND ngày 16/8/2018 của Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn về việc giải quyết khiếu nại của Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK (lần đầu) là đúng.

Tiếp đó, ngày 23/10/2020, Tổng cục Hải quan đã có buổi làm việc theo công văn đề nghị của bà Nguyễn Thị Thu Thủy – Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK tại trụ sở Tổng cục Hải quan do Phó Tổng cục trưởng chủ trì.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã giải thích rõ về các khiếu nại của Công ty và các vướng mắc chung trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa quá cảnh. Đồng thời, lãnh đạo Tổng cục Hải quan tiếp tục thông báo cho Công ty về các nội dung của Quyết định số 58/QĐ-BTC ngày 10/1/2020 của Tổng cục Hải quan ký thừa uỷ quyền Bộ Tài chính về việc giải quyết khiếu nại lần hai của Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK.