Việt Nam thích ứng với mức thuế đối ứng 46% của Mỹ

Đây là ưu tiên hàng đầu. Việt Nam cần tiếp tục thể hiện thiện chí hợp tác, tìm cách giảm thặng dư thương mại với Mỹ.
Chúng ta có thể đẩy mạnh nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ, đặc biệt những mặt hàng Mỹ có thế mạnh (nông sản, năng lượng, công nghệ). Những biện pháp như miễn giảm thuế nhập khẩu cho hàng Mỹ (tương tự đợt giảm thuế gần đây) hoặc tạo điều kiện thông quan thuận lợi hơn sẽ giúp cải thiện cán cân thương mại.

Trong ngắn hạn, các doanh nghiệp xuất khẩu cần chuyển hướng thị trường càng nhanh càng tốt. Hiện Việt Nam có sẵn 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với các nước trong khu vực khác: EVFTA với châu Âu, CPTPP (bao gồm Nhật, Canada, Australia…), RCEP trong châu Á.
Dù thực tế không thị trường nào có thể thay thế hoàn toàn quy mô Mỹ trong ngắn hạn, việc đa dạng hóa sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và chứng tỏ cho đối tác Mỹ thấy Việt Nam không hoàn toàn ở thế yếu.

Trong ngắn hạn, các doanh nghiệp xuất khẩu cần chuyển hướng thị trường càng nhanh càng tốt. Hiện Việt Nam có sẵn 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với các nước trong khu vực khác: EVFTA với châu Âu, CPTPP (bao gồm Nhật, Canada, Australia…), RCEP trong châu Á.
Dù thực tế không thị trường nào có thể thay thế hoàn toàn quy mô Mỹ trong ngắn hạn, việc đa dạng hóa sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và chứng tỏ cho đối tác Mỹ thấy Việt Nam không hoàn toàn ở thế yếu.

Chính phủ cần sớm triển khai các biện pháp hỗ trợ đặc thù cho những ngành chịu ảnh hưởng nặng. Chẳng hạn, có thể xem xét giảm thuế trong nước, giảm lãi suất vay, giãn nợ, trợ cấp đào tạo lại lao động… cho doanh nghiệp dệt may, da giày, gỗ, thủy sản, điện tử.
Đồng thời, cần lập các quỹ xúc tiến thương mại hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường mới, tham gia hội chợ triển lãm ở EU, Á, Phi để tìm kiếm khách hàng thay thế.
Ngoài ra, Các doanh nghiệp cũng cần coi đây là dịp nhìn lại mình: phải nâng cao giá trị sản phẩm, cải tiến mẫu mã, tăng năng suất và xây dựng thương hiệu riêng.

Cú sốc thuế này cũng là cơ hội để Việt Nam nâng cao tính tự chủ của nền kinh tế. Đây là lúc Việt Nam tự củng cố sức mạnh nội tại, giảm phụ thuộc bên ngoài. Chúng ta cần phát triển mạnh hơn nữa các tập đoàn tư nhân trong nước, xây dựng những doanh nghiệp đầu đàn đủ sức dẫn dắt nền kinh tế và vươn tầm quốc tế.
Bên cạnh đó, chiến lược dài hạn là đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ, tăng tỷ lệ giá trị gia tăng tại Việt Nam trong mỗi sản phẩm xuất khẩu. Khi sản xuất được linh kiện, nguyên liệu ngay trong nước và xây dựng được thương hiệu Việt uy tín toàn cầu, nền kinh tế sẽ bền vững hơn và ít bị tổn thương trước các cú sốc từ bên ngoài.

Chính phủ và doanh nghiệp cần cùng nhau xây dựng các kịch bản ứng phó chi tiết cho trường hợp tình huống xấu nhất xảy ra, từ điều chỉnh chính sách vĩ mô, tỷ giá, đến hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề cho lao động, thúc đẩy thị trường nội địa tiêu thụ sản phẩm…
Việt Nam cũng nên tận dụng các diễn đàn đa phương (WTO, APEC, ASEAN…) để kêu gọi sự ủng hộ, vừa tìm sự hậu thuẫn ngoại giao, vừa chuẩn bị cho khả năng tranh chấp thương mại ở tầm quốc tế nếu cần thiết.

Hàn Quốc trong thập niên 1980, khi đối mặt với sức ép lớn từ Mỹ về thặng dư thương mại và chính sách tỷ giá. Thay vì đối đầu, Hàn Quốc chọn chiến lược đàm phán mềm dẻo kết hợp cải cách trong nước: họ nâng dần giá đồng won, tăng cường nhập khẩu hàng Mỹ (ngô, máy bay, công nghệ), đồng thời đẩy mạnh nội địa hóa chuỗi sản xuất và chuyển dần sang xuất khẩu sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao. Kết quả, họ vừa giảm được căng thẳng thương mại, vừa nâng cấp được cơ cấu kinh tế.
Mexico, nước từng bị Mỹ áp thuế cao vào ngành thép và nhôm năm 2018 dưới thời Tổng thống Trump. Mexico phản ứng bằng cách trả đũa có chọn lọc, nhưng đồng thời duy trì đối thoại tích cực với phía Mỹ và tận dụng sức mạnh của hiệp định USMCA (thay thế NAFTA) để duy trì thương mại ổn định. Cuối cùng, hai bên đạt được thỏa thuận dỡ bỏ thuế trong vòng một năm. Bài học ở đây là nếu có cam kết rõ ràng trong đối thoại và gắn kết qua các cơ chế thương mại, thì kể cả những cú sốc lớn cũng có thể được giải quyết thông qua thương lượng.